हरिद्वार: पतंजली विद्यापीठात ‘मृदा आरोग्य परीक्षण आणि व्यवस्थापनाद्वारे गुणवत्तापूर्ण औषधी वनस्पतींची शाश्वत शेती’ या विषयावर दोन दिवसांची राष्ट्रीय परिषद पार पडली. ही परिषद 27 आणि 28 ऑक्टोबर रोजी झाली. या कार्यक्रमाचे आयोजन आयुष मंत्रालय, पतंजली ऑर्गेनिक रिसर्च इन्स्टिट्यूट, आरसीएससीएनआर-1, राष्ट्रीय कृषि आणि ग्रामीण विकास बँक (नाबार्ड) आणि भरुवा अ‍ॅग्री सायन्स यांच्या संयुक्त विद्यमाने ‘स्वस्थ धरा’ (निरोगी पृथ्वी) अभियानांतर्गत करण्यात आले होते. (Patanjali News)
नाबार्ड-पतंजली भागीदारीला महत्त्व
कार्यक्रमाचे मुख्य अतिथी आणि नाबार्डचे अध्यक्ष शाजी के. व्ही. यांनी पतंजलीसोबतचे सहकार्य अत्यंत महत्त्वाचे असल्याचे सांगितले. त्यांनी म्हटले की, “नाबार्डचे उद्दिष्ट देशात शाश्वत शेती आणि ग्रामीण विकासाला चालना देणे आहे. पतंजलीसोबतचे हे सहकार्य सर्जनशील कार्य अधिक प्रभावीपणे राबवू शकते.” त्यांनी मोनोकल्चर शेतीमुळे जमिनीची सुपीकता आणि जैवविविधतेवर होणारा विपरीत परिणाम अधोरेखित करत, विकसित भारत 2027 या ध्येयाच्या दिशेने या वर्षाचे महत्त्व स्पष्ट केले.
“शेती सुरक्षित तर मानव निरोगी” – आचार्य बालकृष्ण
या कार्यक्रमात, पतंजली विद्यापीठाचे कुलगुरू आचार्य बालकृष्ण म्हणाले, “मानवी आरोग्याचे रक्षण करणे केवळ पीक संरक्षणाद्वारेच शक्य आहे.” त्यांनी “मूळ चूक” दुरुस्त करण्याचे आणि मातीला तिच्या मूळ स्वरूपात परत आणण्याचे आवाहन केले. त्यांनी यावर भर दिला की “निरोगी पृथ्वी” साठी माती व्यवस्थापन ही आधुनिक काळाची गरज आहे आणि या वैश्विक आणि अंतर्निहित संपत्तीचे पुनरुज्जीवन करणे आवश्यक आहे.
‘धरती का डॉक्टर’ ठरली चर्चेचा विषय
परिषदेतील मुख्य आकर्षण ठरली पतंजलीची स्वयंचलित मृदा परीक्षण यंत्रणा – ‘धरती का डॉक्टर’ (DKD). आचार्य बालकृष्ण यांनी सांगितले की ही यंत्रणा केवळ अर्ध्या तासात नायट्रोजन, फॉस्फरस, पोटॅशियम, पीएच, ऑर्गेनिक कार्बन आणि इलेक्ट्रिकल कंडक्टिव्हिटी यांसारख्या घटकांचे अचूक परीक्षण करते. भरुवा अ‍ॅग्री सायन्सचे संचालक डॉ. के. एन. शर्मा यांनी सांगितले की, ही यंत्रणा शेतकऱ्यांना उच्च दर्जाची शेती करण्याच्या आव्हानांचा सामना करण्यास मदत करते.या प्रसंगी ‘स्वस्थ धरा’ आणि “मेडिसिनल प्लांट्स : इंटरनॅशनल जर्नल ऑफ फाइटोमेडिसिन्स अँड रिलेटेड इंडस्ट्रीज” या दोन पुस्तकांचे प्रकाशन करण्यात आले.